محمود میراسکندری ـ رییس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این‌باره توضیح داد: یک گروه باستان‌شناس ایرانی و آمریکایی به سرپرستی حسین توفیقیان و سرنا خاکزاد از ۲۶ تیرماه بررسی و شناسایی را در سیراف آغاز کرده‌اند تا آنچه را که از ساحل باستانی غرقشدهی شهر قدیم سیراف وجود دارد، مستندنگاری کنند.
وی بیان کرد: بندر طاهری (سیراف) از محل‌هایی بوده که به‌عنوان بازار ابریشم و مروارید شناخته می‌شده است. برخی مردم از این بندر به‌عنوان یک شهر قدیمی یاد می‌کنند و حتا بعضی مردم محلی، نقاطی از دریا را نشان می‌دهند که در آنجا درخت وجود داشته، ولی اکنون زیر آب رفته است.
او اظهار کرد: در دهه‌ی ۷۰، من یک فصل بررسی باستان‌شناسی را همراه حسین توقیفیان انجام دادم. در آن زمان، با جزر و مد دریا، ردی از یک دیوار سنگی دیده می‌شد، اما متأسفانه کار ادامه پیدا نکرد.
میراسکندری ادامه داد: گروه آمریکایی که اکنون در سیراف حضور دارند، دستگاه‌های مخصوصی را با خود آورده‌اند که به حفاری‌های زیر آب مربوط هستند و ما در ایران، آن‌ها را نداریم. با استفاده از این دستگاه‌ها اگر به آثاری برخورد کنند، اثر شناسایی می‌شود و سپس برای کاوش آن برنامه‌ریزی خواهد شد.
رییس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی با بیان این‌که این پروژه به‌عنوان پایان‌نامه‌ی سرنا خاکزاد که مدتی در ایران بود و اکنون برای ادامه‌ی تحصیلات در خارج از کشور است، انجام می‌شود، افزود: یکی از شرط‌های صدور مجوز این بود که نتایج کار و بررسی، پیش از ارائه به‌عنوان پایان‌نامه یا انتشار، در اختیار ما قرار گیرد. همچنین احتمال دارد پیش از رفتن آن‌ها از ایران، همایش یک‌روزه‌ای را برگزار کنیم تا آن‌ها دستاوردهای‌شان را ارائه کنند.
در این‌باره، مدیر پیشین پایگاه میراث فرهنگی سیراف گفت: این شهر حدود سه یا چهار لایه‌ی تمدنی دارد که قدیمی‌ترین آن‌ها به دوره‌ی پارتی متعلق است. همچنین بیشترین لایه‌ها از دوره‌ی ساسانیان و بعد دوره‌ی اسلامی هستند؛ اما بخش زیادی از این لایه‌های باستانی اکنون در خشکی نیستند و زیر آب رفته‌اند.
بهروز مرباغی با اشاره به این‌که شاید اتفاقی مانند سونامی در این منطقه رخ داده باشد، بیان کرد: سیراف با حدود ۱۱۰۰ سال قدمت، مسجد جامعی دارد که شالوده بنای آن وجود دارد، ولی گوشه‌ای از آن احتمالا زیر آب رفته است. به گفته‌ی برخی مورخان و باستان‌شناسان، شهر سیراف در دوره‌ی اسلامی حدود ۳۰۰هزار نفر جمعیت داشت و این نشان می‌دهد که این شهر بزرگ بوده است؛ اما اکنون فقط هفت‌هزار نفر آن هم در یک وسعت کم در سیراف زندگی می‌کنند.
او درباره‌ی بررسی‌های باستان‌شناسی که در این شهر انجام شده است، اظهار کرد: زمانی کاوش‌های باستان‌شناسی زیرآب در این منطقه مطرح بود که آقای توفیقیان با یک دوربین ضد آب توانست در عمق زیاد، بقایای یک کشتی با سفال‌های آمفورا را ببیند و این، انگیزه‌ای برای پیگیری موضوع شد.
وی تأکید کرد: اکنون بیشتر نشانه‌های تمدنی ایران در شوش و خوزستان است؛ ولی اگر این لایه‌های باستانی بیرون آیند و آن‌ها را در کنار کاخ‌های کوروش در چرخاب و بردک سیاه در بوشهر بگذاریم، پایگاه‌های دیگری را از امپراطوری ایران که نشان‌دهنده‌ی سیطره‌ی ایرانیان بر دریای پارس است، می‌توان شناسایی کرد. در واقع، اگر باستان‌شناسان تمدن سیراف را بتوانند شناسایی کنند، تاریخ منطقه را باید دوباره نوشت.