سنگ بنای توسعه

تاسال۱۹۶۰توسعه صرفا”اقتصادی وتکنولوژی بودولی بعدا”شامل شکوفایی فردی(رشدعقلانیت ونوسازی باورها)،اجتماعی ورفاهی نیزگردید.

توسعه یعنی به تکامل رسیدن،شکوفایی،بازکردن ذهنها،فرآیندتوسعه درتمام کشورهای جهان نیازبه پذیرش اصول وسنگ بنای استوارداردوتصادفی یامعجزه ای نبوده است.

تجربه کشورهای کره جنوبی،مالزی،سنگاپوروتایوان که درطول ۳۰سال گذشته به توسعه رسیده اندبیانگراین واقعیت است که درتمام کشورهای فوق پیش شرطها وقواعدتوسعه عبارتنداز:

۱- شخصیتهای تاثیرگذار:برای شناخت یک جامعه ،نخست بایدبه سراغ شخصیتهای تاثیرگذاررفت وافکارواندیشه های آنهاراشناخت.این افرادبه عنوان رهبران فکری درساخت افکارعمومی وساختارهای فرهنگی واجتماعی نقش بسزایی دارند.بعنوان مثال آقای گاندی درهندوستان،نلسون ماندلادرآفریقای جنوبی،ماهاتیرمحمددرمالزی ومیخائیل گورباچف درفروپاشی نظام کمونیستی نقش ارزنده ای داشتند.سرمایه کشورهای پیشرفته ای چون ژاپن،سوئیس،سمگاپور وتایوان منابع طبیعی نیست،بلکه انسانهای قانون گرا،مسئولیت پذیر،نواندیش،کثرت گرا؛آینده نگرومعتقدبه ارزشهای جهانی است.

۲- خانواده،فرهنگ عمومی،سلامت اقتصادی وساختارهای سیاسی درساختن شخصیت افرادجامعه موثرهستند،درجامعه ای که انحصار،حذف،دیکتاتوری وبی قانونی، جایگزین تعامل،گفتمان استدلالی(قواعددمکراتیک) ومشارکت جویی شود،ادبیات رایج درآن جامعه بسمت بی اعتمادی،ریاکاری وترورشخصیتی سوق داده می شود.رفتارهای دمکراتیک موتورمحرک پیشرفت هستند.

۳- نظام آموزشی:متناسب باتحولات علمی،بایستی نظام آموزشی نیزمتحول شود.سیستم آموزشی یایدنیروهای پرسشگر؛آینده نگر،کثرت گرا،محقق،نقادونواندیش تربیت نماید.بی سوادی وکم سوادی عامل بحران افکارعمومی درجامعه است.دربحران افکارعمومی رفتارهای قاعده مندومنطقی ازبین می روندورفتارهای هیجانی  جایگزین می شوند.آموزش دانشگاهی کافی نیست.بایدآموزش عمومی ازطریق تلویزیون؛انترنت،مطبوعات وچهره به چهره راجدی گرفت.امروزه ۸۰%اطلاعات توسط اینترنت ردوبدل می شود،مدارس،خانواده ودانشگاههابتنهایی تعیین کننده فرهنگ جامعه نیستند.

۴- وحدت نظردراهداف توسعه ای:درجوامع توسعه یافته اکثریت نخبگان جامعه(متخصصان،سرمایه داران،سیاستمداران،روشنفکران) دراهداف زیربنایی توسعه به وحدت نظرمی رسندکه اهم این اهداف عبارتنداز:
ریشه کنی بی سوادی وکم سوادی،ترویج خردورزی،افزایش تولیدملی،بالابردن درآمدسرانه؛انتخابات آزاد،کارآمدی بیمه های اجتماعی،ریشه کنی فقروبیکاری،بالابردن امیدبه زندگی،تحقیق وپژوهش،ائتلاف وتعامل بانخبگان داخلی وخارجی.

۵- قانون مداری:قانون مداری به این معنی که نمایندگان تمامی گروههای صنفی،اجتماعی وسیاسی درتدوین قانون حضوربرابرداشته باشندوقانونی راتصویب کنندکه نیازهای همه گروههای جامعه راتامین کندوهمه مردم باهرموقعیتی موظف به رعایت قانون باشند.

۶- مطالبات مردم:مردمان توسعه خواه؛ حقوق محور؛صلح طلب؛مسئولیت پذیر؛مشارکت جو؛خیرخواه هستندونگرش بین المللی دارند.

شاخصهای توسعه نیافتگی

۱- حاکمیت یک تفکریایک دیدگاه درارکان جامعه.

۲- وجوداحزاب سیاسی زیاد(درجوامع توسعه گرا۴-۳حزب بااستراژی متنوع ومشخص وجودداردمثل لیبرال دمکراسی؛سوسیال دمکراسی؛نظام پادشاهی مشروطه؛حزب حرکت اسلامی و…).

۳- چرخشی نبودن قدرت سیاسی مابین جریانهای متنوع سیاسی.

۴-  نبودگفتمان مستدل میان رهبران سیاسی ونخبگان؛وجودجوبی اعتمادی وتهمت بین نخبگان سیاسی.

۵-  نحوه کناررفتن سیاستمداران(آیاازطریق انتخابات آزادقدرت راواگذارمی کنندیادائم العمرندویامثل صدام؛مبارک وقذافی باخشونت کنارمی روند)؛آیابازنشستگی طبق قانون جاری برای سیاستمداران نیزوجودداردیافقط شامل کارکنان رده پایین جامعه است؟..

۶- خروج نخبگان ازکشوریاانفعال آنان.

 ۷- پایین بودن نرخ مشارکت شهروندان بویژه زنان.

۸- استانداردنبودن انتخابات:پروسه انتخابات آزادومنصفانه ازشاخصهای اصلی ومهم توسعه است وشامل مراحلی مثل امکان کاندیداشدن همه شهروندان ،آزادی تبلیغ برنامه هابرای همه داوطلبان(درانتخابات مجلس وشوراهاحداقل ۲هفته ودرانتخابات ریاست جمهوری یک ماه)؛رای گیری درحضورناظرا ن داخلی وبین المللی؛امکان اتصال حوزه های رای گیری به اینترنت درهنگام رای گیری وشمارش آراء.درانتخابات استانداردکرسی های مجلس وسایرنهادهای حکومتی براساس درصدکسب آراءتوزیع  میشوندمثلا”اگر۱۰۰کرسی مجلس باشدبه۱۰۰تا۱%تقسیم می شودتااحزاب یاافرادباقدرت کوچکترنیزدرتصمیم گیریهای حکومتی سهم داشته باشند ونظام سیاسی مجبوربه ائتلاف وهمکاری گروههاباشد.انتخابات برمبنای حکومت اکثریت براقلیت باعث تضییع حقوق اقلیتهاودیکتاتوری می شودزیرااکثریت موقعیت خودرابرای حکومت دائم العمری تثبیت می کندومانع شکوفایی ومشارکت اقلیت می گردد.

۹ -درحالتیکه تولیدداخلی کمترازمصرف باشد.

۱۰- وجوداپسوزیون درخار ج ازکشوربدلیل عدم امکان فعالیت درداخل کشور.

توسعه دراروپاودرسالهای اخیردرمالزی؛کره جنوبی وترکیه براساس سه اصل اساسی۱-حاکمیت عقل۲-استقلال نهاددین از نهادحکومت ۳-کثرت گرایی پایه ریزی شد؛این سه اصل موتورمحرکه مدرنیسم بودندوامروزکه دردوره پست مدرنیسم قرارداریم دمکراسی اینترنتی ومشتری محوری جهانی نیزبه اصول فوق اضافه شده اند.

دکترعباس حاتمی۱۰ /۸/۹۲

ارسال یک پاسخ